سلامتی و پزشکی

همان‌طور که می‌دانید سیستم ایمنی، بدن را در برابر ویروس‌ها و باکتری‌های بیماری‌زا محافظت می‌کند. اندام‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهند شامل مغز، استخوان، طحال، تیموس و گره‌های لنفاوی می‌باشند که گلبول‌های سفید خون را می‌سازند.

سلول‌های دستگاه ایمنی در سراسر بدن گسترده شده‌اند. در پوست، چشم‌ها، طول لوله‌ی گوارش و دستگاه تنفسی نیز سلول‌های ایمنی وجود دارند. معمولاً دستگاه ایمنی موفق می‌شود بدن را میکروب‌زدایی کند. اما گاهی تغذیه‌ی نامناسب، کمبود خواب، سبک زندگی پر استرس و مشکلات جسمانی مانند دیابت سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند. در ادامه چند راه ساده برای افزایش ایمنی بدن به ویژه در فصل سرما معرفی می‌کنیم.

از دوران کودکی تا به حال بار‌ها از پدر و مادر و بزرگتر‌ها شنیدیم اگر در هوای سرد بیرون می‌رویم، حتماً گوش‌های خود را بپوشانیم یا با مو‌های خیس بیرون نرویم. شاید این پرسش برای شما هم پیش آمده باشد که چرا افراد در زمستان بیشتر در معرض ابتلا به سرماخوردگی قرار دارند؟ اگر به روش‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم عمل کنید و در فصل زمستان احتیاط بیشتری به خرج دهید؛ می‌توانید سلامتی خود را حفظ کنید و دچار سرماخوردگی نشوید.

داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل سرشار از پروتئین، میوه، سبزیجات، حبوبات، مغز پسته و بادام و فندق برای افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن ضروری است. به علاوه بخش بزرگی از فعالیت سیستم ایمنی در طول روده‌ی گوارش صورت می‌گیرد؛ بنابراین داشتن رژیم غذایی سالم برای سلامت روده‌ها لازم و ضروری است. ضمناً از خوردن فرآورده‌های غذایی آماده پرهیز کنید. زیرا این غذا‌ها محیط داخل بدن را سمی می‌سازند و ایمنی بدن را کاهش می‌دهند. نوشیدن زیاد آب باعث می‌شود مخاط بینی رقیق شود و عاری از عوامل بیماری‌زا و سمی گردد.

به خصوص هنگام سرماخوردگی که مخاط غلیظی راه‌های هوایی بینی را مختل می‌کند؛ نوشیدن زیاد آب بسیار توصیه می‌شود. کمبود خواب دستگاه ایمنی بدن را تضعیف می‌کند؛ بنابراین اگر از مشکل کم‌خوابی رنج می‌برید یا به دلیل مسائل روحی و جسمانی دیگر نمی‌توانید خواب شبانگاهی کافی داشته باشید؛ حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. افرادی که سبک زندگی پر استرسی دارند یا از اختلال اضطراب رنج می‌برند؛ سیستم ایمنی ضعیف‌تری برای تشخیص عوامل بیماری‌زا دارند. این افراد باید برای غلبه بر استرس به پزشک یا مشاور مراجعه کنند.

انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و یوگا نیز که باعث تمدد اعصاب می‌شوند، مفید است. ورزش موجب سلامتی جسمی و روحی شما است. ورزش کردن با بهبود بخشیدن سیستم گردش خون باعث می‌شود سلول‌های ایمنی در سراسر بدن پراکنده شوند. به علاوه سلامت ذهنی حاصل از ورزش باعث افزایش کارایی سیستم ایمنی می‌شود. اگر تمام فصل زمستان را در خانه و اتاقی با تهویه‌ی نامناسب سپری کنید، در حق باکتری‌ها لطف کرده‌اید و باعث می‌شوید بیشتر رشد کنند.

استشمام هوای تازه و دریافت مقدار مناسبی از نور خورشید و ویتامین D تاثیرات شگرفی بر افزایش قدرت دستگاه ایمنی شما دارد. سعی کنید هوای خانه و محل کار خود را نیز تمیز و پاکیزه نگه دارید. به طور مثال زمان‌هایی که داخل خانه سپری می‌کنید، حتماً پنجره‌ها را مدتی باز بگذارید تا هوا جریان پیدا کند. تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند که مصرف مواد مخدر قدرت سیستم ایمنی را کاهش می‌دهد و افراط در مصرف الکل باعث افزایش وزن و تضعیف سیستم ایمنی می‌گردد.

الکل بدن را آب‌زدابی می‌کند که این به نوبه‌ی خود گسترش ویروس‌ها را در بدن افزایش می‌دهد. مصرف محرک‌هایی مانند نوشیدنی‌های کافئین‌دار نیز تاثیرات مشابه دارند. خشکی باعث افزایش رشد و تقسیم ویروس‌ها می‌شود؛ بنابراین در هوای سرد و خشک برای مرطوب نگه داشتن مجاری بینی از روش‌هایی مانند استنشاق بخار و شست‌وشوی بینی با آب‌نمک استفاده کنید. انجام این کار به ویژه در هوای سرد و خشک و در اتاق با تهویه‌ی نامناسب ضروری است.

ویروس‌ها می‌توانند در سطح بدن بیمار زنده بمانند و از طریق تماس با فرد بیمار یا سطوحی که با آن‌ها در تماس بوده مانند دستگیره‌های در به راحتی به فرد دیگری منتقل شوند؛ بنابراین هر روز بعد از بازگشت به خانه، قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی دست‌های خود را با آب گرم و صابون بشویید. حتی با رعایت تمامی موارد بالا، امکان ابتلا به سرماخوردگی وجود دارد.

بسیاری افراد پیش از شروع فصل سرما با پزشک خود مشورت می‌کنند و خود را در برابر سرماخوردگی واکسینه می‌کنند. اگر تعداد قابل قبولی از افراد یک جامعه واکسینه شوند، کودکان و سالمندان از ابتلا به بیماری سرماخوردگی بیشتر در امان می‌مانند. بعضی از درمان‌های رایج خانگی برای سرماخوردگی از این قبیل اند: روغن پونه‌ی کوهی تب را کاهش می‌دهد. مصرف یک لیوان شیر گرم با مقدار کمی زردچوبه گلودرد را تسکین می‌هد. شربت انگور فرنگی هندی سرشار از ویتامین C است. در نتیجه در درمان سرما‌خوردگی بسیار موثر است. استنشاق بخار زنجبیل همراه با عسل حالت تهوع را بهبود می‌بخشد.